ไทยคม โชว์เทคโนโลยีใหม่ ดาวเทียมเชื่อม 4G/5G กระจายสัญญาณพื้นที่ชายขอบ

สัญญาณโทรศัพท์มือถือที่ว่ากันว่า ครอบคลุมพื้นที่การให้บริการได้เพียง 95 % นั้น สาเหตุมาจากบนพื้นที่ห่างไกล พื้นที่ชายขอบที่เป็นดอยสูง การเดินทางลำบาก และประชากรในพื้นที่ไม่มีนัยยะทางเศรษฐกิจที่สำคัญมากพอในการลงทุนของเอกชน ทำให้ประเทศไทยยังมีชุมชนอีกเกือบ 2,000 แห่งทั่วประเทศ ที่ยังไม่สามารถเข้าถึงบริการโทรคมนาคมเหมือนประชากรทั่วไปในประเทศ ขณะที่อีก 2,000 แห่งทั่วประเทศใช้งานอินเทอร์เน็ตผ่านดาวเทียม

ไอพี สตาร์ หรือ ดาวเทียมไทยคม 4 ให้บริการอินเทอร์เน็ตดาวเทียมมากกว่า 18 ปี แล้ว แต่ด้วยข้อจำกัดในการให้บริการ และเป็นเทคโนโลยีเก่าที่ไทยคมพัฒนาขึ้นมาเอง จึงสามารถให้บริการได้เพียง 30 Mbps ไม่สอดคล้องกับบริบทการใช้งานออนไลน์ของคนยุคใหม่ ซึ่งหากมีการเข้าถึงระบบการสื่อสารที่ดี ก็จะสามารถเป็นประโยชน์ทั้งด้านการศึกษา อาชีพ และสาธารณสุข

อินเทอร์เน็ตทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น

พรวิไล สาระจันทร์ ผู้อำนวยการ กรมส่งเสริมการเรียนรู้ (สกร.) ระดับอำเภอฝาง รักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการระดับ สกร. อ.ชัยปราการ จ.เชียงใหม่ เล่าว่า ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนชาวไทยภูเขา แม่ฟ้าหลวง บ้านดอยเวียง เป็น 1 ใน 17 ศูนย์การเรียนรู้ทางภาคเหนือ และ 1 ใน 24 ศูนย์ ทั่วประเทศ ซึ่ง สกร.เป็นผู้เลือกโดยมีเงื่อนไขว่า ชุมชนนั้น ต้องเป็นพื้นที่เดินทางยากลำบาก ชุมชนให้ความร่วมมือ ซึ่งบ้านดอยเวียงแห่งนี้ห่างไกลจากพื้นราบประมาณ 20 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางเกือบ 4 ชั่วโมง และมีประชากรที่ให้ความร่วมมือในการศึกษา หาความรู้ มีผลผลิตที่เรียนจบไปแล้วหลายคน บางคนก็เรียนวิศวะ บางคนก็ไปทำงานที่กรุงเทพฯ

ศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้ ใช้งานอินเทอร์เน็ตดาวเทียม จาก บริษัท ไทยคม จำกัด (มหาชน) ในการเป็นศูนย์กลางการเรียน การสอน ตลอดจนการใช้งานอินเทอร์เน็ต ทั้งเล่นโซเชียลมีเดีย ติดตามข่าวสาร และการโทรแจ้งเหตุต่างๆ โดยคุณครูจะได้รับแพ็กเกจอินเทอร์เน็ตดาวเทียม เพื่อใช้ในการเปิดคลิปการศึกษา และแบ่งปันให้คนในชุมชนใช้ โดยมีศูนย์การเรียนรู้นี้เป็นจุดใช้งาน

คุณครูที่สอนที่นี่ จึงทำหน้าที่เป็นศูนย์รวมของคนในชุมชน กิน นอน ที่นี่ เพราะการเดินทางลงไปข้างล่างใช้เวลานาน นักเรียนที่นี่มีทุกระดับชั้น ตั้งแต่ประถม และมัธยม โดยแต่ละระดับชั้นมีการเรียนสัปดาห์ละ 1 ครั้ง เมื่อถึงเวลาสอบนักเรียนจะเดินทางไปสอบที่ อ.ชัยปราการ หากไม่มีอินเทอร์เน็ตในการติดต่อสื่อสาร พูดได้เลยว่า ลำบากมาก เพราะที่นี่ไม่มีสัญญาณโทรศัพท์ เวลาเกิดภัยพิบัติ หรือ คนในชุมชนป่วย ก็ไม่สามารถช่วยได้ทัน

ยกตัวอย่างตอนน้ำป่าไหลหลากลงมาที่หมู่บ้านตอนตี 2 คนในหมู่บ้านไม่มีใครรู้ เพราะขาดการสื่อสารจากโลกภายนอก ทำให้บ้านเรือน เสียหาย ล่าสุดมีคนป่วย ก็ไม่สามารถพาไปรักษาได้ทัน จนต้องเสียชีวิต 

ชาวบ้านรับสัญญาณโทรศัพท์ได้เพียงจุดเดียว

เอกชัย ภัคดุรงค์ หัวหน้าคณะผู้บริหาร ด้านกลยุทธ์องค์กร ไทยคม กล่าวว่า ชาวบ้านในชุมชนแห่งนี้ หากต้องการใช้งานอินเทอร์เน็ต ต้องเดินทางมาใช้ที่ศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้เท่านั้น เพราะเป็นจุดเดียวที่มีสัญญาณดาวเทียม ส่วนสัญญาณโทรศัพท์มือถือ มีเพียงจุดเดียวที่สามารถรับได้ คือ ใต้ต้นไม้ หน้าร้านขายของชำ เพราะในหมู่บ้านไม่มีเสาสัญญาณโทรศัพท์ แต่เป็นการรับสัญญาณจากที่อื่น ดังนั้นไทยคม จึงเริ่มนำร่องเทคโลยีใหม่ในการกระจายสัญญาณดาวเทียมคู่กับสัญญาณโทรศัพท์มือถือ เพื่อให้ชาวบ้านสามารถใช้งานอินเทอร์เน็ตและโทรศัพท์มือถือได้ทั้งหมู่บ้าน

ต้นปีหน้า ดาวเทียมดวงใหม่ ดวงเล็ก 2 ดวง จะเข้ามาให้บริการแทนที่ดวงเก่า และจะมีดวงใหญ่อีก 1 ดวง ใน 2-3 ปีข้างหน้า ด้วยเทคโนโลยีใหม่นี้ จะทำให้ความเร็วในการให้บริการพุ่งขึ้นจาก 30 Mbps ไปถึง 100 Mbps

เทคโนโลยีใหม่ดาวเทียมเชื่อมสัญญาณมือถือ

ดาวเทียมดวงใหม่จะมีเทคโนโลยี Software Defined High Throughput Satellite หรือ SD-HTS โดดเด่นด้วยการส่งสัญญาณที่มีเสถียรภาพ และเข้าถึงทุกพื้นที่ รวมทั้งยังสามารถปรับเปลี่ยนพื้นที่และปริมาณช่องสัญญาณในการให้บริการได้ สามารถเผยแพร่ภาพและเสียง (Streaming) ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ที่เร็วและแรงมากยิ่งขึ้น ด้วยความเร็วสูงกว่า 100 Mbps ทำให้สามารถใช้งานได้หลายรูปแบบ อาทิ ระบบสาธารณสุขทางไกล การศึกษาแบบดิจิทัล การทำธุรกรรมออนไลน์ และการรับส่งข้อมูลขนาดใหญ่ 

เอกชัย หัวหน้าคณะผู้บริหาร ด้านกลยุทธ์องค์กร ไทยคม

นอกจากนี้ ยังมีบริการเชื่อมต่อเครือข่ายโทรศัพท์มือถือ 4G/5G ผ่านดาวเทียมที่มีเสถียรภาพ ช่วยเชื่อมโยงการติดต่อสื่อสารให้แก่ประชาชนได้อย่างครอบคลุม รวมถึงยังมีอุปกรณ์รับ-ส่งสัญญาณที่สามารถติดตั้งได้สะดวก รวดเร็ว พกพาได้ ซึ่งจะช่วยพัฒนาขีดความสามารถการใช้งานให้แก่ชุมชนได้หลายๆ ด้าน

จานดาวเทียมบริการนอกสถานที่

การรักษาทางไกลผ่านอินเทอร์เน็ต

สำหรับแพ็กเกจการให้บริการประกอบด้วย 3 แพ็กเกจ ได้แก่ ความจุ 500 MB ใช้งาน 3 วัน ราคา 20 บาท,ความจุ 1 GB ใช้งาน 7 วัน ราคา 40 บาท และ ความจุ 5GB ใช้งาน 30 วัน ราคา 200 บาท 

ต่อยอดเทคโนโลยีสู่ธุรกิจสเปซเทค

เอกชัย อธิบายเพิ่มเติมว่า ไทยคมยังได้นำบริการที่ได้ร่วมมือกับผู้ให้บริการดาวเทียม LEO ชั้นนําระดับโลก กับบริการโซลูชันอุปกรณ์ IoT จากระบบดาวเทียม LEO เพื่อสนับสนุนด้านความปลอดภัยและการติดตามทรัพย์สินให้แก่คนในชุมชนและนักท่องเที่ยว รวมไปถึงแพลตฟอร์มเทคโนโลยีอวกาศ หรือ Space Tech ที่นำความเชี่ยวชาญในด้านธุรกิจดาวเทียม มาต่อยอดเป็นบริการ Space Tech ด้วยการนำข้อมูล Big Data จากอวกาศ เช่น ภาพถ่ายดาวเทียม และข้อมูลภูมิสารสนเทศ มาวิเคราะห์ร่วมกับ Artificial Intelligence (AI) และ Machine Learning (ML)

มาพัฒนาเป็นแพลตฟอร์มและบริการใหม่ๆ ภายใต้ Earth Insights ที่ให้บริการแก่ชุมชนในหลายมิติ ได้แก่ การประเมินคาร์บอนเครดิต (CarbonWatch) การเกษตรแม่นยำ (CropWatch)  การใช้ประโยชน์ที่ดิน (CityWatch) การป้องกันภัยพิบัติ (ClimeWatch) และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกด้วยโดรนสำรวจ (CirrusWatch) สิ่งเหล่านี้ล้วนจะมาช่วยยกระดับความเป็นอยู่ของคนในชุมชน ด้วยการประยุกต์ใช้บริการเทคโนโลยีอวกาศจากไทยคม 

กาแฟดอยเวียง

เรือนตากเมล็ดกาแฟ

โรงคั่วกาแฟ กากกาแฟ นำไปทำปุ๋ย

ชุมชนดอยเวียง คือ 1 ใน 24 ศูนย์การเรียนรู้ที่ไทยคมจะดำเนินการต่อยอดการให้บริการอินเทอร์เน็ตดาวเทียมสู่การให้บริการอื่นๆตามเทคโนโลยีดังกล่าวที่เล่ามา ที่สำคัญคือ เมื่อประชาชนในพื้นที่สามารถเข้าถึงเทคโนโลยีแล้ว โอกาสในการสร้างรายได้จะตามมาด้วย ไม่ว่าจะเป็นการร่วมมือกับชุมชนในการหารายได้กับบริการ การประเมินคาร์บอนเครดิต ชาวบ้านจะช่วยกันดูแลป่า และมีรายได้จากการดูแล 

ไทยคม ยังเล็งเห็นโอกาสในการสร้างแบรนด์สินค้าชุมชนให้สามารถหารายได้ที่ยั่งยืนต่อไปด้วย ด้วยดอยเวียงมีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ กาแฟ และ ลิ้นจี่ แต่ที่ผ่านมาเน้นการขายให้กับนายทุน ชาวบ้านจึงเป็นเพียงผู้ปลูกและเก็บผลผลิตไปขาย แต่หากมีการสร้างแบรนด์ ควบคู่กับการท่องเที่ยว ก็จะช่วยให้ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มขึ้น 

ชุมชนบ้านดอยเวียงที่เต็มไปด้วยต้นกาแฟ