ไขมันทรานส์ ภัยใกล้ตัวที่ควรหลีกเลี่ยง

ไขมันทรานส์ (Tran Fat) เป็นวัตถุดิบที่นิยมใช้ทั่วไปสำหรับเพิ่มรสชาติและยืดอายุการเก็บรักษาอาหาร ดังนั้น จึงเป็นส่วนผสมที่นิยมสำหรับร้านอาหารและอุตสาหกรรมการผลิตอาหารอย่างแพร่หลาย สำหรับร่างกายมนุษย์ ไขมันทรานส์ถูกจัดให้อยู่ประเภทไขมันอิ่มตัว ซึ่งไขมันชนิดนี้เป็นสาเหตุหลักของการอุดตันหลอดเลือดแดง เพิ่มคอเลสเตอรอลในเลือด และเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและโรคอื่น ๆ ตามมา

ไขมันทรานส์จะส่งผลให้ไขมันเลว (LDL) เพิ่มขึ้น และไขมันดี (HDL) ลดลง เพราะร่างกายไม่สามารถย่อยสลายได้ทำให้ตกค้างอยู่ในหลอดเลือดและอุดตันในที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงไขมันทรานส์ ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารทอดเป็นหลัก และอ่านฉลากก่อนเลือกซื้ออาหารทุกครั้ง บทความชิ้นนี้จะแสดงให้เห็นถึงแนวทางการหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวในอาหารซึ่งมีแนวทางการพิจารณาดังนี้

พิจารณาฉลากก่อนเลือกซื้ออาหาร

อ่านฉลากโภชนาการ เคล็ดลับสำคัญของการกินอาหารเพื่อการมีสุขภาพดี สิ่งหนึ่งที่สำคัญ คือ การอ่านฉลากข้อมูลทางโภชนาการของอาหารทุกครั้งก่อนการเลือกซื้ออาหารทุกชนิด ซึ่งผู้ซื้อสามารถตรวจสอบส่วนผสมของอาหารที่มีไขมันทรานส์ผสมอยู่ซึ่งอาจแอบแฝงอยู่ภายใต้ส่วนประกอบของอาหารชนิดนั้น ๆ ได้

ตรวจสอบเครื่องปรุงของอาหาร ที่มีส่วนประกอบของไขมันทรานส์ที่ใช้เป็นส่วนประกอบในอุตสาหกรรมการผลิตอาหาร ปัจจุบันในอุตสาหกรรมการผลิตอาหารจำเป็นต้องระบุรายละเอียดส่วนประกอบของไขมันในฉลาก ให้ค้นหาคำว่า “น้ำมันพืชผ่านกรรมวิธี (partially hydrogenated) หรือเนยขาว (shortening)” ซึ่งส่วนผสมเหล่านี้มีองค์ประกอบของไขมันทรานส์ผสมอยู่

สอบถามเจ้าของร้านหรือพนักงานบริการว่าใช้น้ำมันชนิดใดในการประกอบอาหาร ถ้าเป็นไปได้ในเมนูอาหารของท่าน อาจจะแจ้งว่าขอใช้น้ำมันที่ใช้กรดไขมันไม่อิ่มตัว เช่น น้ำมันรำข้าว น้ำมันถั่วเหลือง ในการประกอบอาหารและอีกทางเลือกหนึ่งคือหลีกเลี่ยงอาหารทอดโดยใช้การอบหรือนึ่งแทน

หลีกเลี่ยงอาหารที่มีส่วนผสมของไขมันทรานส์เป็นส่วนประกอบหลัก

หลีกเลี่ยงขนมปังหรือคุกกี้ในบรรจุภัณฑ์ที่สวยงาม: ขนมอบในบรรจุภัณฑ์ส่วนใหญ่ อาจจะมีส่วนผสมของไขมันอิ่มตัว ซึ่งรวมถึงน้ำตาลไอซ์ซิ่งที่โรยอยู่ในขนม ดังนั้น ก่อนซื้อควรอ่านฉลากให้แน่ใจ แต่การไม่รับประทานอาหารหรือขนมประเภทนี้เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงไขมันทรานส์

ขนมอบที่มีไขมันทรานส์เป็นส่วนผสมหลัก ได้แก่ คุกกี้ เค้ก พาย โดนัท มัฟฟิน ครัวซองต์ ขนมปัง และบิสกิต โดยเฉพาะบิสกิต (ขนมปังกรอบ) นั้นต้องระวังเป็นอย่างยิ่ง รวมทั้งแป้งพิซซ่าแช่แข็ง

งดเว้นการกินขนมขบเคี้ยว: ขนมขบเคี้ยวจำนวนมากมีไขมันทรานส์ผสมอยู่ หลายยี่ห้อและหลายชนิดทอดในน้ำมันพืชที่เติมไฮโดรเจน หรือเนยขาว ซึ่งใช้ไขมันทรานส์เพื่อรักษารสชาติ ควรเลือกยี่ห้อที่มีส่วนผสมที่ปลอดภัยโดยเลือกจากยี่ห้อที่เชื่อถือได้และและการอ่านฉลากที่มีวัตถุดิบปลอดภัย

มันฝรั่งทอด แครกเกอร์ พุดดิ้งและป็อบคอร์น ล้วนแต่เป็นขนมที่มีไขมันทรานส์ ขนมขบเคี้ยวแช่แข็งหลายชนิด เช่น พิซซ่าโรล ล้วนแต่มีไขมันทรานส์แทบทั้งสิ้น

งดกินอาหารทอด: อาหารทอดกรอบส่วนใหญ่จะมีไขมันทรานส์ผสมอยู่ ซึ่งรวมถึงอาหารทอดแล้วแช่แข็ง หรืออาหารทอดตามร้านอาหารแทนการอบหรือย่าง

งดเว้นนมเทียม ครีมเทียม เนยเทียม ที่ไม่ได้ทำมาจากน้ำนมแท้: ในขณะที่ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนม และเนยไม่ได้มีส่วนประกอบของไขมันทรานส์ แต่อาหารทดแทนนมจำนวนมากนั้นมีไขมันทรานส์ผสมอยู่ ครีมเทียมในกาแฟมักมีน้ำมันพืชเติมไฮโดรเจนผสมอยู่ เนยเทียม และมาการีน มีส่วนผสมของไขมันทรานส์อยู่จำนวนมากเช่นกัน

หลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์แปรรูปหรืออบแห้ง: อาหารแปรรูปจากเนื้อสัตว์นั้นมีส่วนผสมของโปรตีน และอาจมีส่วนผสมของไขมันทรานส์ในจำนวนหนึ่ง ซึ่งหากพิจารณาอย่างละเอียดก็จะพบว่าเนื้อสัตว์แปรรูปนั้นมีส่วนผสมที่เป็นผลเสียต่อสุขภาพหลายอย่าง อาทิ ผงชูรส เกลือ และสารเติมแต่งรสอื่น ๆ

ที่มา : ข้อมูลกองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข