ปักหมุด มรดกโลกทางวัฒนธรรม 2023 ต้องไปให้เห็นกับตาสักครั้ง!

ในปีนี้องค์การ UNESCO ได้ขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางวัฒนธรรมไปแล้วกว่า 41 แห่ง ทั่วโลก ซึ่งมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่แตกต่างออกไป ...  แต่สิ่งหนึ่งที่ UNESCO จะให้ความสนใจเป็นพิเศษคือการเป็น ‘ของแท้ดั้งเดิม’ หมายถึง หากสถานที่เหล่านี้ยังคงความดั้งเดิม ไม่ได้มีการซ่อมแซมหรือซ้อนทับของการก่อสร้างเพิ่มเติมมากนัก สิ่งนั้นย่อมจะคู่ควรที่จะรักษาไม่ให้ถูกทำลายไปตามกาลเวลา

สำหรับในปีนี้มีสถานที่หลายแห่งน่าสนใจ น่าทำความรู้จัก โดยเฉพาะในเอเชียบ้านเรา!

Gaya Tumuli ประเทศเกาหลีใต้

นอกจากการไปช้อปปิ้งและเสริมสวย แหล่งโบราณคดี และโบราณสถานที่น่าสนใจของเกาหลีใต้นั้นก็มีอยู่จำนวนไม่น้อย โดยในปัจจุบันเกาหลีใต้มีแหล่งมรดกโลกอยู่กว่า 16 แห่ง เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมอยู่ 14 แห่งครอบคลุม วัดโบราณ พื้นที่ทางประวัติศาสตร์ พระราชวัง และในปีล่าสุดคือปี 2023 หลุมฝังศพที่เรียกว่า Gaya Tumuli  ได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางวัฒนธรรม

หลุมฝังศพพวกนี้ เป็นหลุมฝังศพเก่าแก่ของอาณาจักรคายา อาณาจักรโบราณในแถบลุ่มแม่น้ำนักดง บริเวณภาคใต้ของคาบสมุทรเกาหลี ในช่วงศตวรรษที่ 1-6  โดยมีการระบุว่าหลุมฝังศพพวกนี้แสดงถึงระบบการเมืองที่ปกครองในแบบสมาพันธรัฐอย่างชัดเจนในสมัยโบราณ โดยในยุคนั้นประเทศเกาหลีใต้พบหลุมฝังศพลักษณะนี้กว่าหลายร้อยหลุม แต่มีเพียง 7 หลุมนี้ที่ได้ขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางวัฒนธรรม

Deer stone Monument ประเทศมองโกเลีย

อนุสาวรีย์ทำจากหินแกะสลักเหล่านี้ถูกใช้เป็นส่วนหนึ่งของพิธีการต่างๆ และงานศพ ในช่วงปลายยุคสำริดคือช่วง 1,200 - 600 ปีก่อนคริสตกาล โดยกองหินดังกล่าวที่ได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลก ตั้งอยู่บริเวณภาคกลางของมองโกเลีย หินแต่ละชิ้นจะมีความสูงได้ถึง 4 เมตร มีลักษณะตั้งอยู่บนพื้นดิน ทั้งในแบบเดี่ยวและแบบกลุ่ม ส่วนภาพที่แกะสลักหลักๆ จะมีหลายภาพ เช่น กวาง สัตว์ต่างๆ เครื่องมือและอุปกรณ์การล่าสัตว์ รวมไปถึงใบหน้าของมนุษย์ สาเหตุที่ได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกนอกจากความเก่าแก่และความสมบูรณ์ของลวดลายและหินที่ไม่หายไปตามกาลเวลาแล้ว กลุ่มอนุสาวรีย์หินเหล่านี้ยังแสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมของชนเผ่าเร่ร่อนในยุคดังกล่าว  ที่ยังคงหลงเหลือมาจนถึงปัจจุบัน

Koh Ker ประเทศกัมพูชา

เกาะแกร์เป็นแหล่งโบราณคดีตั้งอยู่ทางตอนเหนือของกัมพูชา  ซ่อนตัวอยู่ในป่าและโชคดีว่าทั้งหมดไม่ถูกทำลายลงด้วยทุ่นระเบิดนานนับพันปี  รูปทรงของโบราณสถานแห่งนี้ ส่วนที่โดดเด่นคือมีความคล้ายกับพีระมิดขั้นบันไดขนาดใหญ่ โดยยอดของพีระมิดเคยประดิษฐานศิวลึงค์ขนาดใหญ่ชื่อว่า ตรีภูเนศวร นักวิชาการระบุว่าที่นี่ใช้เวลาก่อสร้างโบราณสถานแห่งนี้ยาวนานกว่า 23 ปี และครั้งหนึ่งเคยเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรเขมรในช่วงเวลาสั้นๆ โดยเป็นคู่แข่งกับนครวัดนั่นเอง นอกจากนี้ยังเคยมีช่วงเวลาที่เป็นเมืองหลวงแห่งเดียวระหว่างปี คศ. 928-944 ก่อตั้งโดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 4 ส่วนสาเหตุที่ได้รับการขึ้นทะเบียนนอกจากความเก่าแก่และความสมบูรณ์แล้วคือ การแสดงให้เห็นถึงวิวิฒนาการทางการก่อสร้างในยุคสมัยโบราณนั่นเอง

Sacred Ensembles of the Hoysala ประเทศอินเดีย

กลุ่มปูชนียสถานของชาว Hoysala  ครอบคลุมวันฮินดูสามแห่ง ที่มีอายุตั้งแต่ศตวรรษที่ 12 -13 โดยสถาปัตยกรรมที่ปรากฎเป็นสถาปัตยกรรมของชาว Hoysala ในยุคแรกที่เข้ามาปกครองอาณาจักรอินเดียทางตอนใต้ ที่ยังคงมีความสมบูรณ์เป็นอย่างมาก นอกจากรูปทรงของโบราณสถานที่มีความงดงาม สิ่งหนึ่งที่โดดเด่นคือ  มีประติมากรรมที่สวยงามต่างจากศิลปะร่วมสมัยในบริเวณอื่น ลักษณะของการแกะสลักนั้นส่วนใหญ่จะเป็นการแกะสลักประติมากรรมเทพเจ้าในศาสนาฮินดู ซึ่งมีสัดส่วนที่สมจริง และมีรายละเอียดที่งดงามเป็นอย่างมาก 

The Persian Caravanserai ประเทศอิหร่าน

ที่พักโบราณสำหรับคาราวานที่เดินทางในเส้นทางสายไหม ที่เชื่อมต่อระหว่างเอเชียและยุโรปแห่งนี้ เป็นที่พักเล็กๆ ริมถนนสำหรับนักเดินทาง ผู้แสวงบุญ และคารวานค้าขาย โดยที่นี่เป็นหนึ่งในที่พักคาราวานจำนวนมากตามถนนสายโบราณของประเทศอิหร่าน แต่ที่โดดเด่นคือ เป็นตัวอย่างที่เผยให้เห็นสถาปัตยกรรมที่ดีที่สุด ทั้งการก่อสร้างและวัสดุที่รับกับสภาพภูมิอากาศได้เป็นอย่างดี อีกทั้งรายละเอียดของสถาปัตยกรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นเปอร์เซียและอิสลามิกได้อย่างชัดเจน

Gordion ประเทศตุรกี

แหล่งโบราณคดีกอร์เดียน เคยเป็นเมืองหลวงของแคว้นฟรีเจียโบราณในประเทศตุรกี บริเวณนี้มีทั้งป้อมปราการ เมืองเก่า เนินฝังศพและสุสานของกษัตริย์  รวมไปถึงโบราณวัตถุสำคัญย้อนไปได้ถึงยุคสำริด

บริเวณที่น่าสนใจมากๆ คือตัวสุสานของกษัตริย์ซึ่งเป็นเนินดินขนาดใหญ่ และถูกจัดว่าใหญ่เป็นอันดับสองในประเทศตุรกี เนินฝังศพแห่งนี้เป็นของกษัตริย์ไมดาส บุคคลสำคัญในตำนานกรีกและโรมันโบราณ  สุสานของกษัตริย์ไมดาสแห่งนี้ หากใครจะเข้าไปต้องเดินเข้าไปในอุโมงค์ยาวซึ่งมีกระแสน้ำเย็นไหลผ่าน เมื่อเดินทะลุเข้าไปในเนินดินขนาดใหญ่จะเป็นห้องฝังศพอยู่ภายใน!

Old Tea Forests of the Jingmai Mountain in Pu’er สาธารณรัฐประชาชนจีน

พื้นที่แห่งนี้ยังคงสามารถรักษาวัฒนธรรมการปลูกชามากว่า 1,000 ปีได้  ตั้งอยู่บนภูเขา Jingmai ในเมืองผูเอ่อร์ แคว้นยูนนาน สาเหตุที่ได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกเนื่องจาก พื้นที่ผลิตชาดังกล่าวสามารถแสดงภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมที่ยังคงเก็บรักษาไว้ได้เป็นอย่างดี ประกอบด้วยหมู่บ้านดั้งเดิมภายในสวนชากว่า 9 หมู่บ้าน ซึ่งเป็นหมู่บ้านของชนเผ่าที่อพยพมาอยู่ที่บริเวณนี้ตั้งแต่ศตวรรษที่ 10 ล้อมรอบด้วยป่าและไร่ชาอย่างที่เห็น นอกจากนี้ยังคงรักษาเทคนิคการปลูกชาที่เก่าแก่และดั้งเดิมซึ่งเหมาะสมกับระบบนิเวศของที่นี่เท่านั้นไว้ได้  นอกจากนี้ยังพบระบบการปกครอง พิธีกรรมและการเฉลิมฉลองตามประเพณีที่เกี่ยวข้องกับการปลูกชาอีกจำนวนมาก

Khinalig People and “Köç Yolu” Transhumance Route อาเซอร์ไบจาน

เช่นเดียวกับผูเอ่อร์ พื้นที่แห่งนี้ได้รับการขึ้นทะเบียนในลักษณะของภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมที่ประกอบด้วยหมู่บ้านที่มีชนเผ่าชื่อว่า Khinalig อาศัยอยู่  ชนเผ่าดังกล่าวเป็นชนเผ่าที่ใช้ชีวิตเร่ร่อน ย้ายถินฐานตามการเลี้ยงสัตว์ในแต่ละฤดูกาล พวกเขาดำรงชีวิตด้วยการเลี้ยงสัตว์และต้อนสัตว์ไปกินหญ้าตามบริเวณต่างๆ โดยมีระยะทางกว่า 200 กม. ระหว่างทุ่งหญ้าฤดูร้อนบนภูเขากับทุ่งหญ้าฤดูหนาวในพื้นที่ราบลุ่ม

พื้นที่ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกจึงล้อไปกับเส้นทางการย้ายถิ่นฐานตลอดปีดังกล่าว เพราะตามรายทางปรากฎหลักฐานทางโบราณคดี ทั้งอนุสาวรีย์ต่างๆ ศาลเจ้าและสะพาน แคมป์โบราณ สุสาน มัสยิดเก่าแก่ตลอดรายทาง

Viking-Age Ring Fortresses ประเทศเดนมาร์ก

ออกไปนอกภูมิภาคเอเชียกันบ้าง ที่นี่คือมรดกโลกแห่งใหม่ของประเทศเดนมาร์ก ประกอบด้วยแหล่งโบราณคดีห้าแห่ง ที่แสดงให้เห็นถึงระบบป้อมปราการตั้งแต่ยุคไวกิ้ง! ป้อมปราการที่นี่มีรูปแบบของตัวเอง คือ เป็นรูปทรงวงแหวนขนาดใหญ่ สร้างขึ้นระหว่าง ค.ศ.970-980 บริเวณที่สร้างนั้นเป็นตำแหน่งเชิงยุทธศาสตร์ที่สำคัญใกล้ทั้งเส้นทางบกและทางทะเล  โดยสร้างขึ้นในช่วงที่มีความคิดจะรวมอาณาจักรเดนมาร์ก และต่อต้านการรุกร้านจากอาณาจักรอื่น

Maison carrée ประเทศฝรั่งเศส

หากอยากไปดูวิหารสไตล์โรมันที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่ง นอกเหนือไปจากวิหารแพนธีออนในโรมัน  ก็ไม่ควรพลาดกับวิหาร Maison carrée ที่เมืองนีมทางตอนใต้ของประเทศฝรั่งเศส ที่นี่ได้ชื่อว่าเป็นวิหารที่สามารถเก็บรักษาความสมบูรณ์ไว้ได้ทั้งในด้านการออกแบบและการตกแต่ง แตกต่างจากอาคารโบราณจำนวนมากที่ได้รับการปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัย

วิหารแห่งนี้สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 1 สาเหตุที่เป็นสถาปัตยกรรมโรมันเพราะตอนนั้นพื้นที่แห่งนี้เป็นอาณานิคมของโรมัน เฉกเช่นเดียวกับวิหารอีกหลายแห่งที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้ในการสักการะบูชาของจักรพรรดิ ที่จะสร้างตามเมืองใหญ่ๆ ที่นี่ก็ถูกสร้างขึ้นด้วยเหตุนั้นรวมไปถึงยังเป็นการสร้างขึ้นเพื่ออุทิศให้แก่ทายาทของเจ้าชายออกุสตุส ที่เสียชีวิตก่อนวัยอันควรอีกด้วย 

นี่เป็นเพียง 10 สถานที่ที่เรานำเสนอเท่านั้น ยังคงมีอีกหลายสถานที่ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่น่าสนใจ ที่ทำให้รู้ว่าโลกของเรานี้มีอารยธรรมและประวัติศาสตร์ที่น่าตื่นตาตื่นใจเพียงใด!