"ตบยุงตาย" เลือดที่เห็นเป็นเลือดใคร เลือดยุง หรือเลือดเรา

"ยุง" เป็นแมลงที่พบได้ทั่วโลก และพบได้มาก ซึ่งเราหลายๆ คนก็คงเผชิญกับปัญหายุงรบกวน นอกจากจะสร้างความรำคาญแล้วยุงยังเป็นพาหะแพร่เชื้อโรคอย่างไข้เลือดออก มาลาเรีย เป็นต้น

ในเมื่อยุงเป็นแมลงที่พบเห็นได้ทั่วไป ทำให้หลายคนสนใจในชีวิตของยุง และมีข้อสงสัยหนึ่งที่ตั้งคำถามกันว่า "เมื่อเราตบยุง แล้วเลือดที่เห็นสีแดงๆ จากตัวยุงคือเลือดเราหรือเลือดยุง" ซึ่งเราก็หาคำตอบมาให้แล้ว

คำตอบก็คือ "เลือดเรา" ไม่ใช่ "เลือดยุง"

โดยเพจ อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ได้เคยให้ข้อมูลเกี่ยวกับเลือดของยุงไว้ดังนี้

"ยุงก็มี(สารคล้าย)เลือดครับ แต่แตกต่างจากเลือดของคนเรา"

มีคนส่งคำถามจากเพจ สัตว์โลกอมตีน มาให้ตอบหน่อยว่า "ยุงไม่มีเลือดเหรอ ทำไมต้องมากินเลือดคน ?" .. คำตอบคือ "มี" ครับ แต่เป็นสารที่เรียกว่า ฮีโมลีมฟ์ (hemolymph) ซึ่งทำหน้าที่คล้ายเลือดของคนเรา

ฮีโมลีมฟ์ นั้นพบในสัตว์กลุ่มอาร์โทรปอด (arthropod) ซึ่งรวมถึงแมลงทั้งหมด มีองค์ประกอบเป็นน้ำ ผสมด้วยไอออนต่างๆ สารรงควัตถุ  คาร์โบไฮเดรต ไขมัน กรีเซอรอล กรดอะมิโน และฮอร์โมน ฮีโมลีมฟ์ มีหน้าที่เหมือนเลือดของสัตว์มีกระดูกสันหลัง คือ นำส่งสารอาหารและของเสียในร่างกาย

แต่มันไม่ได้มีสีแดงเหมือนเลือดคน จะออกใสๆ ไม่มีสี หรือออกเหลือง (ตามรงควัตถุของสิ่งที่มันกินแล้วย่อยเข้าไป)

ส่วนที่เลือดเราเป็นสีแดง เพราะมีเม็ดเลือดแดงที่มีสารฮีโมโกลบิน คอยจับออกซิเจนไว้นำส่งไปทั่วร่างกาย ... แต่ฮีโมลีมฟ์ ไม่ได้นำส่งออกซิเจน เพราะร่างกายของแมลงใช้ท่อเทรเคียล (tracheal tube) ที่กระจายอยู่ทั่วตัว ในการหายใจ

ส่วนที่ถามว่า แล้วทำไมยุงถึงดูดเลือดคนและสัตว์อื่น ? (ทั้งที่มันก็มีสารคล้ายเลือดอยู่แล้ว) คำตอบคือ เฉพาะยุงตัวเมียเท่านั้น ที่กัดดูดเลือด เพื่อเอาโปรตีนและธาตุเหล็กในเลือด ไปใช้ในการสร้างไข่ยุง ซึ่งมันจะดูดเลือดไปได้ประมาณ 3 มิลลิกรัมต่อครั้ง (ชีวิตปรกติของทั้งยุงตัวผู้และตัวเมีย คือจะกินน้ำหวานจากดอกไม้เป็นอาหาร)

ปล. มีบางคนสงสัยว่า ทำไมเวลายุงกัดแล้วถึงรู้สึกคัน ? ที่เป็นเช่นนั้นเพราะ เมื่อยุงดูดเลือด จะปล่อยน้ำลายซึ่งมีโปรตีนบางอย่างออกมาด้วย ทำให้ผิวหนังของเรา หลั่งสารฮิสตามีน (histamine) ออกมา ซึ่งจะไปกระตุ้นประสาทให้ส่งสัญญาณไปที่สมอง ทำให้เกิดอาการคันขึ้นที่รอยกัด"