ประวัติศาสตร์บอก ประเทศที่ยิ่งใหญ่มักสร้างตัวขึ้นจากสงคราม!

หลายคนไม่เข้าใจว่าโตๆ กันป่านนี้ ประกาศกันปาวๆ ว่าโลกพัฒนาขึ้นเยอะแยะ ผนวกกับเอไอ รณรงค์สิทธิความหลากหลายและเท่าเทียม แต่กลับยิงถล่มแถมทำสงครามกันได้ อย่างกับว่าโลกจะพลิกตาลปัตรกลับไปช่วงเวลาในอดีต จนบางคนเกรงกลัวถึงขั้นว่าจะถึงสงครามโลกครั้งที่ 3 หรือไม่!

ผลวิจัยชี้ชัด ประเทศพัฒนาแล้ว (บางประเทศ) รับทรัพย์ .. เอเชียสูญเสียมากที่สุด

International Security and Development center เคยได้ออกผลงานวิจัยเกี่ยวกับผลกระทบของสงครามกับเศรษฐกิจ และพบว่า สงครามส่วนใหญ่จะทำให้การเติบโตทางเศรษฐกิจของโลกลงลงไปเฉลี่ยอยู่ที่ 12% (ในปี 2014)  แต่สำหรับบางประเทศพวกเขาได้ประโยชน์จากความรุนแรงที่เกิดขึ้น โดยระบุว่า

ประเทศกำลังพัฒนานั้นได้รับผลกระทบหนักที่สุดจากความขัดแย้งที่รุนแรง ในขณะที่ประเทศที่มีรายได้สูงส่วนใหญ่จะได้รับประโยชน์จากการมีส่วนร่วมภายนอก

ประเทศที่ต่อสู้กับสงครามที่อยู่ห่างไกลจากประเทศของพวกเขาจะได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากการใช้จ่ายทางทหาร ในขณะเดียวกันกลับไปสร้างความเสียหายให้กับดินแดนในต่างประเทศ

โดยระบุว่า ในปี 1970 - 2014 นั้น หากไม่มีสงคราม ทวีปเอเชียจะได้รับประโยชน์สูงสุด จากการไม่มีความขัดแย้งที่รุนแรง ในขณะที่ทวีปอเมริกาเหนือจะต้องสูญเสียเงิน 0.9 ล้านล้านดอลลาห์สหรัฐหากไม่มีสงคราม ในขณะที่ประเทศอย่างอิรักหรืออัฟกานิสถานอาจจะสามารถมี GDP เติบโตได้เป็นสองเท่าหากไม่มีความขัดแย้งที่รุนแรง

สงครามสร้างชาติ สงครามสร้างธุรกิจ?

นับตั้งแต่ยุคของชาวอัสซีเรีย หรืออาณาจักรในแถบจีบก็มักจะสร้างตัวจากการปราบปรามครั้งใหญ่อย่างรุนแรง การขยายแผ่นดินของเจงกีสข่าน ก็ทำให้เขามีอำนาจ และอำนาจนั้นก็มาพร้อมเงินทอง บริเตนสามารถสร้างอาณาจักรที่ใหญ่และรุ่งเรืองจากการไปล่าอาณานิคมต่างๆ ทั่วโลก ส่วนสหรัฐเองหากก็เคยใช้วิธีการเข้าไปรุกรานเม็กซิโกและมีชัยเหนือรัฐต่างๆ ที่ก่อให้เกิดสนธิสัญญาสันติภาพที่เพิ่มเนื้อที่ให้สหรัฐได้กว่า 2.3 ล้านตารางกิโลเมตร

แม้จะไม่ต้องพูดถึงตัวเลขทางเศรษฐกิจที่ชัดเจน แต่การขยายดินแดนดังกล่าวย่อมนำมาซึ่งความมั่งคั่งมหาศาล

อย่างไรก็ตาม ในยุคต่อมา การแข่งขันกันไม่ใช่แต่เฉพาะในเชิงการขยายดินแดนออกไป ความร่ำรวยไม่ได้มาในรูปแบบของสิ่งที่จับต้องได้ อย่างเช่น ดินแดน น้ำมัน เหมือนทอง เท่านั้น พวกเขาไม่เข้าไปใช้กำลังในการพัฒนาดินแดนเหล่านั้นโดยตรง เพราะใช้ทรัพยากรมหาศาล แต่เป็นการเข้าไปมีอำนาจในเชิงการเมือง และดึงประโยชน์ออกมา โดยไม่ต้องรับรู้ถึงผลที่เกิดจากสงครามของประเทศที่ตนเข้าไปก่อสงครามด้วย

เฉกเช่นในอดีต จักรวรรดิญี่ปุ่นที่เมื่อสามารถเอาชนะเหนือจีนและรัสเซียได้ก็เรืองอำนาจอยูช่วงหนึ่ง เยอรมนีกลายเป็นผู้นำในยุคโรปหลังจากชนะจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีและฝรั่งเศส  อย่างไรก็ตามในช่วงศตวรรษให้หลัง สงครามมุ่งผลทางเศรษฐกิจมากขึ้น ถึงขั้นมีการพูดว่า 'สงครามคือการทำธุรกิจอย่างหนึ่ง' 

ที่เห็นชัดเจนที่สุดคือสงครามที่เกิดขึ้นแถบตะวันออกกลาง

เริ่มจากสงครามอิรัก ซึ่งแน่นอนว่ามีการกล่าวถึงการได้รับผลประโยชน์ของบริษัทบริการน้ำมันรายหนึ่งของสหรัฐ ที่มีมูลค่ากว่า 39.5 พันล้านดอลลาร์  ในขณะที่ช่วงสงครามอัฟกานิสถาน หุ้นภาคกลาโหมของสหรัฐทำได้ดีกว่าเฉลี่ยของตลาดหุ้นถึงร้อยละ 58%

ล่าสุดหลังโลกต้องพบกับโควิด 19 ที่เอาเศรษฐกิจโลกผันผวนปั่นป่วน จนคนคงไม่คาดคิดว่าใครจะกล้าทำสงครามในสภาพเศรษฐกิจเช่นนี้ แต่ไม่ใช่ในสงครามยูเครน เพราะมีการรายงานในสื่อต่างประเทศพบว่ามีบริษัทน้ำมันและก๊าซรายใหญ่ได้รายได้และกำไรเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อรัสเซียลดราคาน้ำมัน อินเดีย หรือซาอุที่นำเข้าน้ำมันราคาถูกก็คงได้กำไรมหาศาล รวมไปถึงรัสเซียก็ได้มีการจัดหาก๊าซส่งสหภาพยุโรปซึ่งทำรายได้ 900 ล้านดอลลาร์ต่อวันในช่วงสองเดือนแรก ได้ให้รัสเซียมีรายได้กว่า 66.5 พันล้านดอลลาร์จากการส่งออกเชื้อเพลิงเหล่านี้!

ล่าสุดได้มีการเปิดเผยจากเว็ปไซต์สื่ออิสระอย่าง Proekt เมื่อวันจันทร์ที่ 31 กรกฎาคม พบว่าอย่างน้อย 81 รายชื่อของบุคคลที่ร่ำรวยที่สุด 200 คนของรัสเซีย (ตามการจัดอันดับของ Forbes ในปี 2021 มีส่วนเกี่ยวข้องกับการรุกรานยูเครนของรัสเซียเพื่อที่จะได้รับผลประโยชน์ โดยเฉพาะบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวของกับผู้นำของชาติ

สอดคล้องกับผลวิจัยด้านบนที่ว่า ประเทศที่พัฒนาแล้วมักจะได้ประโยชน์จากสงคราม

สงครามอิสราเอล สาเหตุจากอะไร ใครได้ประโยชน์?

ในหนังสือ 21 Lesson for the 21st Century เขียนไว้ว่าประเทศต่างๆ นั้นหลีกเลี่ยงการทำสงครามในช่วงศตวรรษที่ 21 และมุ่งเน้นความรุ่งเรืองก้าวหน้าไปกับภาคเศรษฐกิจมากกว่า เพราะสงครามไม่ทำกำไรในคริสต์ศตวรรษที่ 21 อีกต่อไป

สงครามยูเครน-รัสเซีย อาจไม่เห็นด้วยกับประโยชน์ดังกล่าวเท่าไหร่นัก แต่ไม่ใช่กับอิสราเอล

ช่วงศตวรรษที่ 21 ประเทศในตะวันออกกลางมีการหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้าทางทหารโดยตรงในทุกทาง ส่วนอิสราเอลนั้นต่อให้ผ่านสงคราม ได้ครอบครองดินแดนอย่างใจฝัน แต่ว่าพวกเขากลับต้องแบกรับภาระทางเศรษฐกิจอยู่ค่อนข้างมาก

นอกจากนี้ในปี 2018 มีการคาดการณ์ว่าหากกองกำลังป้องกันประเทศอิสราเอลอยากที่จะเข้ายึดกาซาและคว่ำระบอบฮามาสก็คงจะทำได้ง่าย  แต่อิสราเอลกลับหลีกเลี่ยงและปฏิเสธ เราไม่เห็นการเข้าไปทำสงครามเอาดินแดนฉนวนกาซาแบบเบ็ดเสร็จ ส่วนหนึ่งเพราะรู้ว่าจะได้ประโยชน์น้อยเหลือเกินจากการชนะสงคราม

แล้วทำไมครั้งนี้อิสราเอลถึงไม่ถอย?

ก่อนจะไปถึงคำถามนั้น ควรถามว่าทำไมฮามาสถึงสู้?

ตั้งแต่การเกิดสงครามเป็นต้นมา มีการเสนอถึงชนวนความขัดแย้งของกลุ่มฮามาสและอิสราเอล ซึ่งลากยาวไปหลายสิบปี  ระหว่างทางนั้น หากเราดูก็จะพบว่า มีการโจมตีกันประปรายแต่ไม่ถึงขั้นรุนแรงถล่มทลายเช่นวันที่ 7 ตุลาคมนี้  การทำสงครามของฮามาสหวังจะชนะอิสราเอลจริงหรือ? ในเมื่อก็รู้ว่าอิสราเอลนั้นมีพลังทางการทหารเพียงใด

และเมื่อพิจารณาชาติอาหรับอื่นๆ ที่อาจจะเข้ามาช่วยเหลือกลุ่มฮามาส เราจะพบว่าแต่ละประเทศก็ต้องเผชิญกับภาวะท้าทายทางเศรษฐกิจและการเมืองภายในของประเทศตัวเองอยู่ อย่างเช่นจอร์แดนก็มีกองกำลังทหารที่จำกัด ซีเรียยังคงติดอยู่กับสงครามกลางเมืองของตนเอง และอิรักก็ยังไม่มั่นคง ส่วนอิหร่านที่มีอำนาจมากที่สุด และมีความเป็นไปได้หากอยากจะสนับสนุนกลุ่มฮามาสแต่ก็ทำได้เพียงการโจมตีด้วยขีปนาวุธพิสัยไกล และอาจถูกตอบโต้กลับจากอิสราเอลที่มีเทคโนโลยีทางการทหารสูงกว่ามาก  ซึ่งหากอิหร่านเคลื่อนไหว ก็จะเท่ากับว่ากลุ่มรัฐอาหรับจะพุ่งเป้าไปยังอิหร่านเสียมากกว่า

นี่จึงเป็นคำถามสำคัญ ที่ติดอยู่ในใจตลอดการเกิดสงครามว่า ทำไมฮามาสถึงเลือกที่จะสู้? ในเมื่อรูปการณ์ก็รู้ว่าอาจจะแพ้

ในฉนวนกาซาเปรียบเหมือนคุกโล่งแจ้ง มีประชากรหนาแน่นกว่า 2.3 ล้านคน แต่มีพื้นที่เล็กกว่าจังหวัดสมุทรสงครามบ้านเราเล็กน้อย ซึ่งประชากรในพื้นที่จังหวัดสมุทรสาครมีเพียงประมาณ 190,000 คน ต่างกัน 10 เท่า การสาธารณสุขจำกัด เด็กโตมากับความรุนแรง พวกเขามีที่พึ่งจิตใจเพียงสิ่งเดียวคือศาสนา หลายคนจึงคาดว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่มัสยิดอัล-อักซอในกรุงเยรูซาเลมเป็นชนวนเหตุหนึ่งที่สำคัญ รวมไปถึงการขยายตัวด้านการตั้งถิ่นฐานของอิสราเอลที่เขยิบเข้ามาทุกที และการปฏิบัติต่อชาวปาเลสไตน์ที่สั่งสมเป็นเวลานาน

สิ่งหนึ่งที่ฮามาสทำได้ดีในสงครามนี้คือ 'บอกให้ชาวโลกได้รู้ถึงสิ่งที่พวกเขาเจอมาตลอดหลายสิบปี'  เพราะปฏิเสธไม่ได้เลยว่าภาพของชาวปาเลสไตน์ในความรู้สึกของชาวโลกก่อนหน้านี้ถูกบิดเบือนจากสิ่งที่พวกเขาต้องการนำเสนอ ส่วนใหญ่จะมีก็แต่ภาพของการเป็นผู้ก่อการร้าย แต่สงครามครั้งนี้ทำให้โลกโซเชียลขุดคุ้ยประเด็นขึ้นมาและถกกัน จนเกิดการเดินขบวนสนับสนุนกลุ่มฮามาสในบางประเทศด้วยซ้ำ

นอกจากนี้ยังทำให้ระบบการเมืองของรัฐบาลอิสราเอล ซึ่งตอนนี้ประชาชนอิสราเอลก็เกิดการตั้งคำถามกับรัฐบาลถึงความล้มเหลวของหน่วยข่าวกรองที่ได้ขึ้นชื่อว่าเก่งและยอดเยี่ยมที่สุดในโลก กลับผิดพลาดกับการโจมตีครั้งใหญ่แบบนี้ได้อย่างไร  และพลาดโอกาสที่จะป้องกันการโจมตีที่ควรจะทำได้จนทำให้มีผู้เสียชีวิตทั้งสองฝั่งเป็นจำนวนมาก รวมไปถึงความปลอดภัยภายใต้การปกครองของรัฐบาลชุดนี้จะยังคงเป็นไปได้อีกหรือไม่

อย่างไรก็ตาม การโจมตีของฮามาส มาจากผลประโยชน์เพียงเท่านี้จริง? 

จนถึงตอนนี้ ยังไม่มีใครตอบได้ว่าทำไมอิสราเอลกับฮามาสต้องรบกันตอนนี้  และใครกันคือผู้ที่จะได้ประโยชน์อย่างแท้จริง?

ชนวนของสงครามและความเป็นจริงจะปรากฎแจ่มชัด เมื่อสงครามจบแล้วและใครร่ำรวยขึ้นผิดวิสัยหรือได้ประโยชน์หลังจากนั้นนั่นแล.

ที่มา

https://isdc.org/economic-burden-of-conflict/