"ไข่หมดอายุ" กินได้ไหม

แม้ไข่ที่หมดอายุจะยังรับประทานได้อย่างปลอดภัยหากเก็บรักษาอย่างถูกวิธี แต่สิ่งสำคัญคือการรู้จักแยกความแตกต่างระหว่างไข่ที่หมดอายุแต่ยังปลอดภัย กับไข่ที่เสียแล้ว ไข่เป็นอาหารหลักในครัวเรือนทั่วโลก เป็นแหล่งโปรตีนที่อุดมด้วยคุณค่าทางโภชนาการและราคาไม่แพง นอกจากนี้ ยังปรุงเป็นอาหารง่ายๆ ได้รวดเร็วทุกมื้อ ไม่น่าแปลกใจที่ผู้คนนิยมมีไข่ติดบ้านไว้

อย่างไรก็ตาม หากคุณเคยลืมแช่ไข่ไว้ในตู้เย็นหลายสัปดาห์ คุณอาจสงสัยว่ามันยังคงรับประทานได้อย่างปลอดภัยหรือไม่ บนบรรจุภัณฑ์ไข่มักจะมีวันที่พิมพ์อยู่ เช่น วันหมดอายุที่ดีที่สุด หรือวันจำหน่าย วันเหล่านี้ช่วยให้เราทราบอายุของไข่ได้ง่าย แต่ถ้าคุณเก็บรักษาไข่ไว้ได้อย่างเหมาะสม ไข่สามารถอยู่ได้นานกว่าวันหมดอายุที่ระบุไว้บนบรรจุภัณฑ์ และยังคงรับประทานได้อย่างปลอดภัย ในทางกลับกัน ไข่ที่ปนเปื้อนเชื้อโรคหรือเก็บรักษาไม่ถูกวิธี อาจเน่าเสียและมีแบคทีเรียที่เป็นอันตราย

บทความนี้จะไขข้อสงสัยว่า เมื่อใดที่ไข่หมดอายุจะยังรับประทานได้อย่างปลอดภัย และวิธีเก็บรักษาไข่ให้สดใหม่ยาวนานที่สุด

ไข่สดอยู่ได้นานแค่ไหน?

ไข่ที่ยังอยู่ในเปลือก ซึ่งผ่านการล้างและแช่ตู้เย็น จะอยู่ได้โดยเฉลี่ยประมาณ 3–5 สัปดาห์ เมื่อเทียบกับโปรตีนประเภทอื่นๆ ที่เน่าเสียง่าย ไข่จัดเป็นอาหารที่มีอายุการเก็บรักษายาวนานกว่าเห็นๆ ตัวอย่างเช่น นมสดและเนื้อสัตว์ส่วนใหญ่ เมื่อเปิดแล้วจะอยู่ได้ในตู้เย็นเพียงประมาณ 1 สัปดาห์เท่านั้น

ทว่า เมื่อคุณซื้อไข่จากร้านค้า ปัญหาก็คือคุณไม่รู้แน่ชัดว่าไข่เหล่านั้นวางอยู่บนชั้นวางนานแค่ไหน และจะอยู่ได้อีกนานแค่ไหนหลังจากคุณนำกลับบ้าน

ในกรณีนี้เอง วันที่ที่ระบุบนบรรจุภัณฑ์ไข่จึงมีประโยชน์ วันที่เหล่านี้ช่วยให้คุณประมาณได้ว่าไข่จะคงความสดใหม่และปลอดภัยสำหรับการบริโภคไปอีกนานแค่ไหน

โดยทั่วไป ไข่จะมีการระบุวันที่ที่ถูกคัดแยกและบรรจุ หรือวันหมดอายุ แต่บางกรณี บนบรรจุภัณฑ์ไข่ก็อาจจะไม่มีวันเหล่านี้เลย ขึ้นอยู่กับแหล่งที่มาและกฎระเบียบในพื้นที่ของคุณ

ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างของวันที่ที่มักพบบนบรรจุภัณฑ์ไข่ในสหรัฐอเมริกา

วันคุณภาพดีที่สุด (Best-by): ไข่จะมีคุณภาพและรสชาติที่ดีที่สุดหากบริโภคก่อนวันนี้ ซึ่งผู้ผลิตเป็นผู้กำหนด หากไข่ไม่มีร่องรอยของการเสีย แม้เลยวันนี้แล้ว ไข่ก็ยังคงวางขายได้และถือว่าปลอดภัยสำหรับการบริโภค

วันจำหน่าย (Sell-by): วันนี้จะอยู่ห่างจากวันบรรจุไข่ไม่เกิน 30 วัน เมื่อถึงวันจำหน่าย ไข่จะมีอายุประมาณ 4 สัปดาห์

EXP (Expiration): เป็นคำย่อมาจาก “Expiration” (หมดอายุ) ซึ่งเป็นอีกวิธีในการระบุวัน “จำหน่าย”

วันบรรจุ (Pack date): วันนี้ระบุวันที่ไข่ถูกคัดแยก บรรจุ และแช่เย็น แสดงเป็นตัวเลข 3 หลักตั้งแต่ 1–365 โดยนับวันในรอบปีต่อเนื่องกัน ยกตัวอย่างเช่น วันที่ 1 มกราคม คือ 001, วันที่ 2 มกราคม คือ 002, วันที่ 31 ธันวาคม คือ 365

ด้วยการเก็บรักษาที่เหมาะสม ไข่โดยทั่วไปจะคงความสดใหม่ 3–5 สัปดาห์หลังจากวันบรรจุ ซึ่งเป็นวันที่ไข่ถูกรวบรวม ทำความสะอาด และแช่เย็น

หลังจาก 5 สัปดาห์ คุณภาพของไข่จะเริ่มลดลง ไข่จะสูญเสียรสชาติและสี เนื้อสัมผัสอาจเปลี่ยนแปลงไปเล็กน้อย คุณภาพของไข่จะยิ่งลดลงเรื่อยๆ แม้ว่าจะแช่เย็นไว้

อย่างไรก็ตาม ตราบใดที่ไข่ยังคงปลอดจากการปนเปื้อนแบคทีเรียหรือรา ไข่ก็ยังคงปลอดภัยสำหรับการบริโภคต่อไปอีกหลายวันหรือหลายสัปดาห์

ความเสี่ยงจากการรับประทานไข่หมดอายุ

ไข่ถือเป็นอาหารที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรียซัลโมเนลลา ซึ่งเป็นแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่อาศัยและส่งผลต่อระบบทางเดินอาหารของสัตว์และมนุษย์

แบคทีเรียซัลโมเนลลาเป็นสาเหตุหนึ่งที่พบได้บ่อยที่สุดของโรคติดต่อจากอาหาร โดยก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่างๆ เช่น ไข้ ปวดท้อง อาเจียน และท้องร่วง

มีโอกาสที่แบคทีเรียซัลโมเนลลาอาจจะปรากฏอยู่ทั้งด้านในและด้านนอกของไข่เมื่อคุณซื้อมา แบคทีเรียชนิดนี้ยังสามารถเพิ่มจำนวนต่อไปได้แม้ว่าจะแช่ไข่ไว้ในตู้เย็น

นั่นหมายความว่า แม้คุณจะเก็บรักษาไข่สดอย่างถูกวิธีทุกขั้นตอน แต่ก็ยังมีความเสี่ยงเล็กน้อยที่คุณอาจจะป่วยจากแบคทีเรียซัลโมเนลลาได้

วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการติดเชื้อจากอาหารที่เกิดจากไข่ที่ปนเปื้อน คือการปรุงอาหารไข่ให้สุกเสมอ โดยวัดอุณหภูมิภายในให้ได้อย่างน้อย 71°C

ไม่มีเครื่องวัดอุณหภูมิในครัว? ไม่ต้องกังวล เพียงแค่แน่ใจว่าคุณปรุงไข่จนกระทั่งไข่แดงแข็งตัวและไข่ขาวไม่เยิ้มหรือใสอีกต่อไป

แม้ไข่จะหมดอายุแล้ว แต่หากยังไม่เสีย ยังสามารถรับประทานได้อย่างปลอดภัย

อย่างไรก็ตาม การรับประทานไข่เก่าที่เสียหายหรือปนเปื้อน จะทำให้คุณเสี่ยงต่อการป่วยจากแบคทีเรียซัลโมเนลลา ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคติดต่อทางอาหาร

วิธีสังเกตไข่เสีย:

• กลิ่น: ไข่เสียจะมีกลิ่นเหม็นเปรี้ยวหรือกลิ่นซัลเฟอร์
• เนื้อสัมผัส: ไข่ขาวจะใสและเป็นน้ำ ไข่แดงจะเหลวและกระจาย
• เปลือก: เปลือกไข่จะเปื้อนหรือมีคราบรา

วิธีเก็บรักษาไข่ให้สดใหม่:

• เก็บไข่ไว้ในตู้เย็นที่อุณหภูมิ 4°C หรือต่ำกว่า
• เก็บไข่ไว้ในช่องเก็บไข่ ไม่ควรวางไว้ที่ประตูตู้เย็น
• เก็บไข่ให้พ้นแสงแดด
• ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังสัมผัสไข่
• เช็ดเปลือกไข่ให้สะอาดก่อนนำไปแช่ในตู้เย็น
• ทานไข่ภายใน 3-5 สัปดาห์หลังจากวันที่พิมพ์บนบรรจุภัณฑ์

ข้อควรระวัง:

• เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานไข่ดิบหรือสุกไม่สําเร็จรูป
• หญิงตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานไข่ดิบหรือสุกไม่สําเร็จรูป

สรุป:

ไข่ที่หมดอายุแล้ว แต่อยู่ในสภาพดี ยังสามารถรับประทานได้อย่างปลอดภัย แต่ควรเก็บรักษาไข่ให้ถูกวิธีและปรุงสุกก่อนรับประทาน เพื่อลดความเสี่ยงต่อการป่วยจากแบคทีเรียซัลโมเนลลา