"ฝนชะช่อมะม่วง" คืออะไร มีข้อดี ข้อเสียอย่างไรบ้าง

จากการที่กรมอุตุนิยมวิทยา ออกมาประกาศว่าในช่วงวันที่ 12-14 มกราคม 2567 สภาพอากาศจะมีการเปลี่ยนแปลง โดยคาดว่าจะมีคลื่นกระแสลมฝ่ายตะวันตกพัดปกคลุมภาคเหนือ ภาคอีสานตอนบน ทำให้มีฝน/ฝนฟ้าคะนองเกิดขึ้นได้ อย่างไรก็ตามฝนนอกฤดูกาลหรือที่เรียกกันว่า "ฝนชะช่อมะม่วง" ในปีนี้ถือว่ามาเร็ว เพราะปกติจะมาในช่วงปลายเดือนมกราคม โดยฝนชะช่อมะม่วงนั้นจะมีปริมาณฝนไม่มาก

ฝนชะช่อมะม่วงคืออะไร

ฝนชะช่อมะม่วงเป็นคำเรียกชื่อฝนที่ตกนอกฤดูฝน เช่น ในช่วงมกราคม ซึ่งเป็นระยะเวลาที่ต้นไม้ผลไม้ต่าง ๆ กำลังออกช่อดอก โดยเฉพาะช่อมะม่วง ลิ้นจี่ ฝนชะช่อมะม่วงนี้มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ถ้าฝนตกในช่วงที่ดอกพร้อมรับการผสมเกสรพอดี ก็อาจจะทำให้การผสมเกสรไม่ดีเพราะมีความชื้น แต่ถ้าฝนชะช่อมะม่วงตกหลังจากติดผลแล้วก็จะยิ่งทำให้การติดผมนั้นดียิ่งขึ้น

เมื่อพิจารณาโดยทางอุตุนิยมวิทยาเกษตร ก็มีเหตุผลพอจะเชื่อได้ เมื่อมะม่วงออกช่อ ผงฝุ่นละอองในอากาศก็จับเกาะตามช่อ ฝุ่นละอองโดยมากเป็นเกลือ ความเค็มย่อมทำให้ช่อมะม่วงร่วงหล่นและเหี่ยวแห้งไป ไม่ติดเป็นผล แต่เมื่อมีฝนตก ย่อมชะผงฝุ่นละอองที่จับตามช่อให้หมดไป ช่อจึงสะอาด เย็นและชุ่มชื้น ทำให้ช่อติดเป็นผลได้มาก เมื่อมีฝนเช่นนี้ตก ชาวสวนชาวไร่จึงดีใจมาก และเรียกกันว่า ฝนชะช่อมะม่วง ชาวนาเรียกว่าฝนชะลาน เพราะฝนนี้ตกในระยะที่จะนวดข้าวบนลาน ต้องทำลานให้สะอาด เมื่อมีฝนตกลงมาจึงช่วยชะลานให้สะอาด จึงเรียกว่าฝนชะลาน ฝนชะช่อมะม่วงเป็นฝนขนาดเบา มีปริมาณไม่มาก เป็นฝนที่เกิดจากปรากฏการณ์อุตุนิยมวิทยาชนิดหนึ่งที่เรียกว่า คลื่นในกระแสลมตะวันออก easterly wave ลมฝ่ายตะวันออกจากมหาสมุทรแปชิฟิกและทะเลจีนใต้พัดเข้าสู่อ่าวไทย   ในกระแสลมตะวันออกนี้ บางคราวก็เกิดลักษณะอากาศแปรปรวนเกิดเป็นคลื่นขึ้นในกระแสอากาศ เคลื่อนจากตะวันออกไปทางตะวันตก ภายในกระแสคลื่นของลมตะวันออกมีเมฆมากและมีฝนตกในร่องของคลื่น เมื่อคลื่นผ่านถึงที่ใดก็ทำให้เกิดฝนในบริเวณนั้น เป็นฝนตกนอกฤดู

“ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”